ให้รีบเร่งบวชชดเมื่อพ้นอุปสรรค

ศาสนอนุญาตให้ผู้ที่มีความจำเป็น หรืออุปสรรคละศิลอด ไปชดใช้ในวันอื่นได้ ไม่ว่าผู้ที่อยู่ระหว่างเดินทางไกล ผู้ที่เจ็บป่วย หรือผู้ที่ห้ามถือศิลอด ได้แก่ หญิงทีมีประจำเดือน หรือหญิงที่มีน้ำคาวปลาหลังคลอดบุตร เป็นต้น ศาสนาให้ถือศิลอดชดเชยในวันที่เขาหมดประจำเดือน หรือน้ำคาวปลานั้นแล้ว

พระองค์อัลลอฮฺ ศุบฮานะฮูวะตะอาลา ตรัสว่า 

                 فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيْضًا أَوْعَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أيَّامٍ اُخَرَ .

“ดังนั้น  หากสูเจ้าคนใดเจ็บป่วย หรืออยู่ในภาวะเดินทาง  ก็ให้เขาชดใช้ ( ศีลอดที่ขาดนั้น) ในวันอื่น” (ซูเราะฮ์ อัล-บะกอเราะฮ์  โองการที่ 184)

แต่การให้ชดใช้ในวันอื่นนั้น คือ เมื่อพ้นอุปสรรค หรือพ้นสิ่งต้องห้ามนั้น และให้รีบเร่งทำการชดใช้เมื่อพ้นอุปสรรคนั้นๆ

พระองค์อัลลอฮฺ ศุบฮานะฮูวะตะอาลา ตรัสว่า 

                                وَسَارِعُوْاإلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَّبِّكُمْ وَجَـنَّةٍ ....

“และสูเจ้าจงรีบเร่งกันไปสู่การอภัยโทษจากพระผู้อภิบาลของสูเจ้า  และ(ไปสู่)สวรรค์ (ของพระองค์) ..”(ซูเราะฮ์  อาลิอิมรอน  โองการที่  133)

ท่านอัล-อัลบานีย์  ได้กล่าวในหนังสือ  “ตะมามุ้ล มินนะฮ์”   หน้า  424  ว่า ..

                    وَاْلأَمْرُالْقُرْآنِـيُّ بِالْمُسَارَعَةِ يَقْتَضِيْ وُجُوْبَ الْمُتَابَعَـةِ إلاَّ لِعُذْرٍ ...

“คำสั่งจากอัล-กุรฺอ่านที่ให้รีบเร่งกัน(ไปสู่การอภัยโทษจากอัลลอฮ์)  บ่งบอกความหมายว่า  วาญิบจะต้องให้ต่อเนื่อง(คือ รีบเร่งในการกอฎอศีลอดรอมะฎอน)  ยกเว้นมีอุปสรรค” 

ท่านอิบนุ หัสม์  ก็ได้กล่าวในลักษณะที่คล้ายคลึงกันนี้ ในหนังสือ  “อัล-มุหั้ล”  เล่มที่  6  หน้า  261 

โดยนัยนี้  ผู้ซึ่งมีศีลอดติดค้างจากเดือนรอมะฎอน    แล้วมัวพะวงอยู่กับการถือศีลอดสุนัต  6  วัน  หากเขาต้องสิ้นชีวิตลงไปในระยะเวลานี้  เขาก็จะมีบาปฐานมิได้รีบเร่งไปสู่การอภัยโทษจากพระองค์อัลลอฮฺ ศุบฮานะฮูวะตะอาลา ตามที่พระองค์ได้สั่งไว้...  ด้วยการรีบชดใช้ศีลอดที่ติดค้างอยู่"

ท่านยะห์ยา บิน สะอีด,  ได้รายงานจากท่านอบู สะละมะฮ์,  ซึ่งรายงานมาจากท่านหญิงอาอิชะฮ์ ร.ฎ. ซึ่งกล่าวว่า 

          كَانَ يَكُوْنُ عَلَيَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ،  فَمَاأسْتَطِيْعُ أنْ أَقْضِيَـهُ إلاَّ فِيْ شَعْبَانَ

“ฉันเคยติดค้างศีลอดจากรอมะฎอน,  แล้วฉันก็ไม่สามารถที่จะชดใช้มันได้ นอกจากในเดือนชะอฺบาน (ของปีถัดไป) .....”

ซึ่งท่านยะห์ยา บินสะอีด อัล-อันศอรีย์ (สิ้นชีวิตปี ฮ.ศ. 144)  ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า .. สาเหตุก็เนื่องมาจากการที่ท่านหญิงอาอิชะฮ์ต้องปรนนิบัติท่านรอซู้ลุลลอฮ์  ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะซัลลัมเป็นประจำนั่นเอง ..

(บันทึกโดย  ท่านบุคอรีย์  หะดีษที่  1950,    ท่านมุสลิม  หะดีษที่  151/1146,   และท่านมาลิกใน  “อัล-มุวัฏเฏาะอ์”   หะดีษที่  693) 

อีกสำนวนหนึ่งของหะดีษบทนี้ที่ท่านมุหัมมัด บิน อิบรอฮีม,  ได้รายงานมาจากท่านอบีย์สะละมะฮ์,  จากท่านหญิงอาอิชะฮ์  ร.ฎ. ซึ่งกล่าวว่า ...

  إنْ كَانَتْ إحْدَانَا لَتُفْطِرُفِيْ زَمَنِ رَسُوْلِ اللَّـهِ صَلَّى اللَّـهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَمَاتَقْدِرُعَلَى أَنْ تَقْضِيَهُ مَعَ رَسُوْلِ اللَّـهِ صَلَّى اللَّـهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى يَأْتِيَ شَعْبَانُ ....                           

“ขอยืนยันว่า  คนหนึ่งจากพวกเรา (ภริยาของท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะซัลลัม) เคยขาดศีลอดรอมะฎอน ในสมัยของท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะซัลลัม แล้วนางก็ไม่สามารถที่จะชดใช้มันพร้อมกับท่านรอซู้ลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะซัลลัมได้ จนกระทั่งต้องถึงเดือนชะอฺบาน” ..

(บันทึกโดย ท่านมุสลิม   หะดีษที่  152/1146)

            หะดีษบทนี้  ท่านหญิงอาอิชะฮ์ ร่อฎียัลลอฮุอันฮา  เองได้ระบุเหตุผลไว้อย่างชัดเจนว่า  สาเหตุที่ท่าน มิได้รีบด่วนในการถือศีลอดชดใช้  เพราะท่านไม่สามารถจะปฏิบัติมันได้ อันหมายถึง ว่าท่านมีอุปสรรคบางประการ (ซึ่งท่านยะห์ยา บิน สะอีดอธิบายว่า เพราะท่านต้องคอยปรนนิบัติรับใช้ท่านนบีย์) จนไม่สามารถจะชดใช้มันโดยรวดเร็วได้ ...  ซึ่งจากเหตุผลดังกล่าวทำให้เข้าใจได้ว่า   ถ้าหากไม่เพราะมีอุปสรรคแล้ว  ท่านก็คงจะต้องรีบด่วนในการถือศีลอดชดใช้แน่นอน 

หะดีษที่ถูกต้องดังการบันทึกของท่านบุคอรีย์และท่านมุสลิมที่รายงานมาว่า   ท่านหญิงอาอิชะฮ์  ร่อฎียัลลอฮุอันฮา แจ้งว่า   ที่ท่านมิได้ถือศีลอดชดใช้โดยรีบด่วน   ก็เพราะท่านไม่สามารถจะทำอย่างนั้นได้ 

ดังนั้น  คำอธิบายหะดีษบทนี้ของท่านอิบนุ หะญัรฺ อัล-อัสเกาะลานีย์ ในหนังสือ “ฟัตหุ้ล บารีย์”   เล่มที่  4  หน้า  191  ที่ว่า  ----

  وَفِي الْحَدِيْثِ دِلاَلَةٌ عَلَى جَوَازِ تَأْخِيْرِقَضَاءِ رَمَضَانَ مُطْلَقًا، سَوَاءٌ كَانَ لِعُذْرٍ أوْلِغَيْرِعُذْرٍ.

“และในหะดีษบทนี้  เป็นหลักฐานบ่งชี้ว่า  อนุญาตให้ยืดเวลาการกอฎอศีลอดรอมะฎอนออกไปได้โดยไม่มีเงื่อนไข,   ไม่ว่าจะเพราะมีอุปสรรคหรือไม่ก็ตาม .....” 

                ----  จึงเป็นเรื่องขัดแย้งกับข้อเท็จจริงและคำกล่าวของท่านหญิงอาอิชะฮ์ ร่อฎียัลลอฮุอันฮา .เองในหะดีษนี้ที่กล่าวว่า  สาเหตุที่ท่านต้องล่าช้าในการกอฎอศีลอดที่ขาด ก็เพราะท่านไม่มีความสามารถ ..   อันแสดงถึงว่า ท่านมีอุปสรรคนั่นเอง ...  

ดังนั้น การรีบถือศีลอดชดใช้ในเดือนรอมะฎอน  ก่อนการถือศีลอดสุนัตเดือนเชาวาล   เป็นสิ่งที่ดีที่สุดด้วยมติเอกฉันท์ของบรรดานักวิชาการแม้กระทั่งจากผู้ที่อนุญาตให้ยืดเวลาในการถือศีลอดชดใช้ออกไปได้ก็ตาม

ท่านอิบนุหะญัรฺ อัล-อัสเกาะลานีย์  ได้กล่าวไว้ในหนังสือ  “ฟัตหุ้ล บารีย์”   เล่มที่  4  หน้า   189  ว่า .....

وَلاَ يَخْتَلِفُ الْمُجِيْزُوْنَ لِلتَّـفْرِيْقِ أَنَّ التَّتَابُعَ أَوْلَى .....                

“และบรรดาผู้ที่มีทัศนะว่า  อนุญาตให้มีการกอฎอศีลอดรอมะฎอนในแบบไม่ต่อเนื่องได้  ก็ไม่มีความขัดแย้งกันเลยว่า  การกอฎอศีลอดดังกล่าวในแบบต่อเนื่อง  เป็นสิ่งที่ดีที่สุด ....”

والله أعلم بالصواب