ทางด้านวิชาการในสมัยของอบู หะสัน อัลอัชอะรีย์จะโดดเด่นด้วยอุละมาอ์ผู้โด่งดัง ทั้งด้านวิชาการหะดีษ ฟิกฮฺ และอะกีดะฮฺ ในบรรดาอุละมาอ์เหล่านั้นได้แก่
- ดาวูด บิน อาลี อัลซอฮิรีย์ เสียชีวิตปี 270 ฮ.ศ./883 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 389, อัลกามิล เล่ม 2 หน้า 417, อัลบิดายะฮิ เล่ม 11 หน้า 47)
- อัลเราะบีอฺ บิน สุลัยมาน ลูกศิษย์คนสนิทของอิมามอัชชาฟิอีย์ เสียชีวิตปี 270 ฮ.ศ./883 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 390, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 48)
- อิบนุมาญะฮฺ เจ้าของสุนันอิบนุมาญะฮฺ เสียชีวิตปี 273 ฮ.ศ./886 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 425, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 52)
- อบู บะกัร อัลมัรวะซีย์ ลูกศิษย์คนสนิทของอิมามอะหฺมัด เสียชีวิตปี 275 ฮ.ศ./888 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 396)
- อบูดาวูด อัลสิญิสตานีย์ เจ้าของหนังสือสุนันอบุดาวูด เสียชีวิตปี 275 ฮ.ศ./888 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 396, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 54)
- อิบนุกุตัยบะฮฺ อัลดัยนะวะรีย์ เสียชีวิตปี 276 ฮ.ศ./889 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 438, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 397, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 48)
- อัตติรมิซีย์ เจ้าของหนังสือสุนันอัตติรมิซีย์ เสียชีวิตปี 279 ฮ.ศ./892 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 460, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 402, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 66)
- อุษมาน บิน สะอีด อัดดาริมีย์ เสียชีวิตปี 280 อ.ศ./893 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 403, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 69)
- อิบรอฮีม บิน อิสหาก อัลหัรบีย์ ลูกศิษย์คนสนิทอีกคนหนึ่งของอิมามอะหฺมัด เสียชีวิตปี 285 ฮ.ศ./898 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 492, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 410, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 79)
- อับดุลลอฮฺ บิน อิมามอะหมัด เสียชีวิตปี 290 ฮ.ศ./904 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 539, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 3418, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 96)
- มุหัมมัด บิน นัศรฺ อัลมัรวะซีย์ เสียชีวิตปี 294 ฮ.ศ./907 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 426, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 102)
- อันนะสาอีย์ เจ้าของหนังสือสุนันอันนะสาอีย์ เสียชีวิตปี 303 ฮ.ศ./911 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 96, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 444, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 123)
- มุหัมมัด บิน ญะรีร อัตเฏาะบะรีย์ เสียชีวิตปี 310 ฮ.ศ./923 ค.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 134, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 460, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 145)
- มุหัมมัด บิน อิสหาก อิบนุคุซัยมะฮฺ เสียชีวิตปี 311 ฮ.ศ./924 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 462, สิยัร อะอฺลาม อันนุบะลาอ์ เล่ม 14 หน้า 365)
- มุหัมมัด บิน อิบรอฮีม อิบนุลมุนซิร เสียชีวิตปี 318 ฮ.ศ./930 ค.ศ.
- อะหมัด บิน มุหัมมัด อัตเฏาะหาวีย์ เสียชีวิตปี 321 ฮ.ศ./933 ค.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 2 หน้า 11, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 174)
และอุละมาอ์ท่านอื่นๆอีกนับสิบคน
1.3 กลุ่มและแนวคิดต่างๆ
เช่นเดียวกับที่มีกลุ่มนักวิภาษวิทยา (มุตะกัลลิมีน) มุอฺตะซิละฮฺ และซูฟี และอื่นๆ จำนวนหนึ่ง ในบรรดานักวิภาษวิทยา มุอฺตะซิละฮฺ ซูฟี และชีอะฮฺรอฟิเฎาะฮฺที่เป็นที่โด่งดังและเป็นที่รู้จักในยุคนี้ได้แก่
- อะหมัด บิน มัคลัด เมาลา อัลมุอฺตะศิม เป็นนักเผยแพร่แนวคิดมุอฺตะซิละฮฺ เสียชีวิตปี 269 ฮ.ศ. (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 398)
- อิบนุ อัลรอวันดีย์ เป็นหนึ่งในแกนนำมุอฺตะซิละฮฺ แล้วประกาศตัวออก เสียชีวิตปี 300 ฮ.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 439)
- อบู อาลี อัลญุบบาอีย์ พ่อเลี้ยงของอบู หะสัน อัลอัชอะรีย์ อิมามมุอฺตะซีละฮฺ เสียชีวิตปี 303 ฮ.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 96)
- อับดุลลอฮฺ บิน อะหมัด อัลบัลคีย์ เชคมุอฺตะซิละฮฺ เสียชีวิตปี 319 ฮ.ศ. อัลอิบัร เล่ม 2 หน้า 4)
- อบู ฮาชิม อัลญุบบาอีย์ เสียชีวิตปี 321 ฮ.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 273-274, อัลอิบัร เล่ม 2 หน้า 12)
- สะฮฺล์ บิน อับดุลลอฮฺ อัลตุสตุรีย์ เสียชีวิตปี 283 ฮ.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 407)
- อะหมัด บิน อีซา อัลหัซซาซ ผู้ริเริ่มพูดเรื่องการสูญสลายและการมีคงอยู่ของสวรรค์และนรก เสียชีวิตปี 286 ฮ.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หล้า 412)
- อัลญุนัยด์ บิน มุหัมมัด อบู อัลกอสิม ผู้นำกลุ่มซูฟี เสียชีวิตปี 298 ฮ.ศ. (อัลอิบัร เล่ม 1 หล้า 435)
- อัลหัลลาจญ์ ถูกสังหารชีวิตปี 309 ฮ.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 126-129, อัลอิบัร เล่ม 1 หล้า 454)
- อิบนุ อบี อัลเกาะรอกุร อัลชัลมะฆอนีย์ ถูกสังหารปี 322 ฮ.ศ. (อัลกามิล เล่ม 8 หน้า 290-294, อัลอิบัร เล่ม 2 หล้า 14)
- มุหัมมัด บิน ยะอฺกูบ อัลกุลัยนีย์ เจ้าของหนังสือหะดีษชีอะฮฺอัลกาฟีย์ เสียชีวิตปี 329 ฮ.ศ. (สิยัรอะอฺลาม อันนุบะลาอ์ เล่ม 15 หน้า 280)
ส่วนบรรดาอุละมาอ์ที่โน้มเอียงทางคำพูดด้านวิภาษวิทยา ได้แก่
- อะหมัด บิน อิสหาก อัลเศาะบะฆีย์ เสียชีวิตปี 342 ฮ.ศ.
- มุหัมมัด บิน อับดุลวะฮาบ อบู อาลี อัลษะเกาะฟีย์ หลานอัลหัจญาจญ์ เสียชีวิตปี 328 ฮ.ศ. อัลเศาะบะฆีย์กล่าวว่า “เราไม่รู้จักการโต้เถียงและการวิภาษจนกระทั่งอบู อาลี อัลษะเกาะฟีย์เดินทางมายังอิรัก” (สิยัรอะอฺลาม อันนุบะลาอ์ เล่ม 15 หน้า 282)
- มุหัมมัด บิน มุหัมมัด อบู อัลมันศูร อัลมาตุรีดีย์ อิมามสายมาตุรีดียะฮฺ เสียชีวิตปี 333 ฮ.ศ.
นี่คือส่วนหนึ่งของภูมิหลังสภาพแวดล้อมทางสังคมที่อบู หะสัน อัลอัชอะรีย์ใช้ชีวิตอยู่ ซึ่งเป็นช่วงสมัยที่บรรดาแกนนำอะฮฺลุสสุนนะฮฺมีความเข้มแข็งและมีบารมีจนเป็นที่น่าเกรงขาม ถึงขนาดเคาะลีฟะฮฺอัลมุอฺตะฎ็อดต้องออกคำสั่งให้บรรดานักคัดหนังสือที่อาศัยอยู่ในกรุงแบกแดดตอนนั้น – ปี 279 ฮ.ศ. – ให้พวกเขาสาบานตนว่า จะไม่คัดและขายหนังสือประเภทวิภาษวิทยาและปราชญา และห้ามไม่ให้บรรดานักเล่าเรื่อง ซูฟี หมอดู และอื่นๆ กระทำการใดๆในมัสยิด หรือตามถนนหนทางต่างๆ (อัลกามิล เล่ม 7 หน้า 453, อัลอิบัร เล่ม 1 หน้า 400, อัลบิดายะฮฺ เล่ม 11 หน้า 64)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น