ทัศนะของนักปราชญ์ในแต่ละมัซฮับเกี่ยวกับหมอดู

ปราชญ์ในมัซฮับฮะนะฟียะห์ (ฮะนะฟี)

وَالْحَاصِلُ أَنَّ الْكَاهِنَ مَنْ يَدَّعِي مَعْرِفَةَ الْغَيْبِ بِأَسْبَابٍ وَهِيَ مُخْتَلِفَةٌ فَلِذَا انْقَسَمَ إلَى أَنْوَاعٍ مُتَعَدِّدَةٍ كَالْعَرَّافِ .وَالرَّمَّالِ وَالْمُنَجِّمِ : وَهُوَ الَّذِي يُخْبِرُ عَنْ الْمُسْتَقْبَلِ بِطُلُوعِ النَّجْمِ وَغُرُوبِهِ ، وَاَلَّذِي يَضْرِبُ بِالْحَصَى ، وَاَلَّذِي يَدَّعِي أَنَّ لَهُ صَاحِبًا مِنْ الْجِنِّ يُخْبِرُهُ عَمَّا سَيَكُونُ ، وَالْكُلُّ مَذْمُومٌ شَرْعًا ، مَحْكُومٌ عَلَيْهِمْ وَعَلَى مُصَدِّقِهِمْ بِالْكُفْرِ
 "สรุปคือ กาฮิน หมายถึงผู้อ้างว่ารู้เรื่องเร้นลับด้วยอ้างเหตุหลายประการ ดังนั้นหมอดูจึงมีแบ่งได้หลายประเภท เช่น ประเภทอัรร๊อฟ (ดูของหาย) รอมมาล (อาศัยการขีดเขียนพื้นทรายเพื่อทำนายทายทัก) และมุนัจญิม ซึ่งหมายถึงผู้ทำนายอนาคตโดยอาศัยการขึ้นตกของดวงดาว อาศัยการเคาะหิน  อาศัยญินนำข่าวมาบอกว่าจะเกิดอะไรขึ้นในอนาคต ในทางศาสนาทั้งหมดนี้ชั่วร้ายนัก มีข้อตัดสินทั้งผู้กระทำ(ตนเป็นหมอดู) และบรรดาผู้ที่เชื่อหมอดูว่าเป็นกุฟรฺ (กุโฟร)"
[จากหนังสือ ร๊อดดุ้ลมั๊วฮฺตาร เล่ม 16 หน้า 310   เป็นหนังฟิกห์ในมัซอับฮะนะฟียฺ]


        ปราชญ์ในมัซฮับมาลิกียะห์ (มาลิก)

لاَ يَجُوزُ ِلأَحَدٍ تَصْدِيقُ الْكَاهِنِ وَهُوَ الَّذِي يُخْبِرُ بِمَا يَقَعُ فِي الْمُسْتَقْبَلِ ، وَلاَ الْعَرَّافِ وَهُوَ الَّذِي يُخْبِرُ بِمَا وَقَعَ كَإِخْرَاجِ الْمُخَبَّآتِ وَكَتَعْيِينِ السَّارِقِ ِلأَنَّ ذَلِكَ مِنْ دَعْوَى عِلْمِ الْغَيْبِ وَلاَ يَعْلَمُهُ إلاَّ اللَّهُ ، وَلِذَا قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : { مَنْ صَدَّقَ كَاهِنًا أَوْ عَرَّافًا أَوْ مُنَجِّمًا فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ }
"ไม่อนุยาทให้ใครเชื่อ "กาฮิน" (หมอดูประเภทหนึ่ง) คือผู้ที่บอกถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต และไม่ให้เชื่อ "อัรร๊อฟ" (หมอดูอีกประเภทหนึ่ง) คือผู้ที่บอกถึงสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว แต่ถูกซ่อนอำพรางไว้และนำมันออกมา และเช่นการระบุว่าใครคือโขมย อย่างนี้เป็นต้น ที่ต้องห้ามก็เพราะเป็นการอ้างว่าล่วงรู้สิ่งเร้นลับ เป็นสิ่งที่ไม่มีผู้ใดรู้ได้เองยกเว้นอัลลอฮฺเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ท่าน (นบี)  ศ้อลลัลลอฮุอะลัลฮิวะซัลลัม จึงกล่าวว่า " ผู้ใดเชื่อ(หมอดูไม่ว่าจะเป็นชนิด) กาฮิน อัรร๊อฟ หรือมุนัจญิม แน่แท้ผู้นั้นปฏิเสธสิ่งที่ถูกประทานลงมาแก่มุฮัมัด"
 [จากหนังสือ อัลฟะวาเกี๊อฮฺ อัดดะวานี อะลา ริซาละห์ อิบนุ อะบีซัยดฺ อัลกอยร่อวานียฺ เล่ม 8 หน้า 400 เป็น หนังสือฟิกห์ในมัซอับมาลิกียะห์]


        ปราชญ์ในมัซฮับชาฟิอียะห์(ชาฟิอียฺ)

وَالْوَعِيد جَاءَ تَارَةً بِعَدَمِ قَبُولِ الصَّلاَة وَتَارَةً بِالتَّكْفِيرِ ، فَيُحْمَلُ عَلَى حَالَيْنِ مِنَ اْلآتِي
"ตัวบทคาดโทษ (เรื่องดูหมอและหมอดู) บางทีก็ระบุว่าไม่รับละหมาดบางทีก็ระบุว่าเป็นกุฟรฺ (เป็นกุโฟร) ทั้งนี้ก็ให้ขึ้นกับสภาพที่เป็นไป"
[ฟัตฮุ้ลบารี โดยฮาฟิซอิบนุ ฮะญัร เล่ม  16 หน้า  219 ]


ปราชญ์ในมัซฮับฮัมบะบียะห์(ฮัมบาลี)

 فَقَدْ قَالَ أَحْمَدُ...: وَالْعِرَافَةُ طَرَفٌ مِنْ السِّحْرِ ، وَالسَّاحِرُ أَخْبَثُ ، ِلأَنَّ السِّحْرَ شُعْبَةٌ مِنْ الْكُفْرِ .وَقَالَ : السَّاحِرُ وَالْكَاهِنُ حُكْمُهُمَا الْقَتْلُ ، أَوْ الْحَبْسُ حَتَّى يَتُوبَا ؛
"แท้จริงอะห์มัด(มิหม่ามอะห์มัด)กล่าวว่า ...อิรอฟะห์(การทำนายของหาย) เป็นเสี้ยวหนึ่งของไสยศาสตร์ แต่นักไสยศาสตร์เล้วร้ายกว่า เพราะไสยศาสตร์เป็นประเภทหนึ่งของการกุฟรฺ(กุโฟร)" ท่านกล่าวอีกว่า "ทั้งนักไสยศาสตร์ หมอดู(กาฮิน) มีโทษถึงประหารหรือขังจนกว่าจะกลับเนื้อกลับตัว(เตาบะห์)"

 [อัลมุฆนียฺ ของอิบนุกุดามะห์ เล่ม 20 หน้า 13]


            คงไม่ต้องสงสัยอีกต่อไปถึงข้อตัดสินหมอดูและการดูหมอ ว่าเป็นสิ่งต้องห้ามชัดเจนในศาสนาอิสลาม เพียงแต่การจะตัดสินว่าจะสิ้นสภาพการเป็นมุสลิมหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับสภาพของคนนั้นๆ ว่ามีความรู้มากน้อยเพียงใด มีวิธีการอย่างไร หากเป็นการวิงวอนขอต่อญินและวิญญาณชั่วร้ายทั้งหลาย นักวิชาการไม่ลังเลที่จะตัดสินการกระทำนั้นว่าเป็นกุฟรฺ (กุโฟร)

والله أعلم بالصواب